دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب درباره شعر آیینی

از ویکی تراث

دیدگاه‌های سید علی خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی، شامل اندیشه‌ها و باورهای او در مورد شعر آیینی است.

شعر ثروت ملی

شعر را با همه انواع آن ثروت ملی می داند و بر این باورست که "سعی‌ای در کشور وجود داشت و الان هم وجود دارد که این ثروت در خدمت مفاهیم و عناوینی غیر از آنچه انقلاب به ما داد و ارائه کرد و تثبیت کرد، به راه بیفتد.[۱]

شاعر سرمایه کشور

شاعر، سرمایه‌ی کشور است؛ جزو فاخرترین و عزیزترین سرمایه‌های هر کشوری شاعر است؛ البتّه همه‌ی هنرمندها سرمایه‌اند منتها شاعر یک خصوصیّاتی دارد و شعر در بین انواع‌واقسام هنرها یک خصوصیّتی دارد و این خصوصیّات موجب میشود که ارزش شاعر در جامعه بالا برود؛ سرمایه است و ذخیره است.[۲]

پیامبران شعر فارسی

مولوی،سعدی ، حافظ ، جامی، فردوسی و صائب...شاهنامه‌ی فردوسی پر از حکمت است. او انسانی بوده برخوردار از معارف ناب دینی... حافظ اگر افتخار نمی‌کرد به حافظ قرآن بودن، تخلص خودش را «حافظ» نمی‌گذاشت. او جزو حفّاظ قرآن است؛ «قرآن ز بر بخوانم با چهارده روایت»...اینها بزرگان ما هستند، اینها ائمه‌ی شعرند؛ در واقع باید گفت پیامبران شعر فارسی، اینها هستند. اینها برخوردار از معارف بودند.[۳]

شعر، معجزه آفرینش

پدیده‌ی شعر یکی از معجزات آفرینش است، یکی از معجزات عالم خلقت همین پدیده‌ی شعر است؛ مثل خود بیان، بیان هم یکی از برترین معجزات پروردگار در عالم آفرینش است. اینکه شما قادر هستید که ذهنیّت خودتان را، صُوَر ذهنی خودتان را به کسی منتقل کنید با قالب کلمات، در قالب الفاظ، این خیلی حادثه‌ی مهمّی است، خیلی پدیده‌ی بزرگی است... اوّلین چیزی که خدای متعال بعد از اصل خلقت، در مورد خلقت انسان بیان میکند، تعلیم بیان است؛ «بیان» معجزه‌ی آفرینش است. در اقسام بیان، شعر این خصوصیّت را دارد که از جمال و زیبایی برخوردار است. هر بیانی زیبا نیست؛ معجزه است، مهم است امّا زیبایی در شعر است. در شعر، اینکه شما میتوانید یک مفهوم برجسته‌ای را در قالب الفاظی که کنار هم میگذارید، به مخاطب منتقل کنید زیبا است، زیبایی دارد؛ هنر بودنش هم به خاطر همین است که جنبه‌ی «زیبایی» دارد.[۴]

شعر آئینی، عقل و عاطفه

شعر آئینی صرفاً متوجه به مسائل مربوط به ائمه (علیهم‌السّلام) و خاندان پیغمبر است که خیلی هم خوب است؛ یعنی آنجا مرکز بسیار خوبی است؛ مرکز عاطفه است. یکی از خصوصیات شیعه همین است که در کنار آن جنبه‌ی برهانی و عقلی مستحکمی که در عقاید ما وجود دارد - هیچ کدام از مذاهب اسلامی، استحکام عقاید کلامی شیعه را ندارد؛ چه در اصول درجه‌ی یک، چه در اصول درجه‌ی دو - اختصاصش به جنبه‌ی عاطفی است؛ عواطف جوشان، عشق...[۵]

شعر آئینی، الگو سازی از ائمه معصومین(ع)

به اعتقاد آیت الله خامنه‌ای شعر آئینی یعنی الگو ساختن و نشان دادن الگوهای واقعی زندگی از ائمه (علیهم‌السّلام) یا از چهره‌های معصومین به جای الگوهای مصنوعی و تقلبی و بدلی که امروز با انواع و اقسام وسائل دارد به همه‌ی ملت‌هاتلقین می شود. ایشان کارهایی که در زمینه‌ی مسائل ائمه و توسلات و اظهار عشق و محبت و مرثیه می‌ شود را خوب؛ ولی ناکافی می داند.

</ref>

قرآن، نهج البلاغه وروایات ، منابع شعر آئینی

ضرورت استفاده از معارف بلند اسلامی و قرآنی از قرآن، نهج‌البلاغه و از بعضی از روایات اهل‌بیت وانس پیدا کردن بااین منابع، از نظر خامنه‌ای با استفاده از دامنه وسیع شعر آئینی می توان بر ذهنیت جامعه تأثیر گذاشت ایشان ضمن تأکید بر این مساله با استناد به روایتی در کتاب تحف العقول از امام صادق(ع) خطاب به عبدالله بن جندب آن را روایتی پر از حکمت برشمرده که واقعاً همه‌ی چیزهائی که ما برای خلقیات شخصیمان، معاشرت‌های اجتماعیمان، فعالیتهای عمومیمان و برای بنای تمدن اسلامی نیاز داریم، در این روایت و نظائرش پیدا می شود... به اعتقاد وی شعر آئینی باید متکی و مستند بشود به این معارف حقه‌ی الهیه، با منابعی مثل قرآن ، نهج البلاغه و روایات.[۶]

بصیرت افزایی با مداحی ، روضه خوانی و منبر

به باور سید علی خامنه‌ای، جمهوری‌ اسلامی‌ امروز نیازمندی‌‌هایی‌ دارد که باید تأمین بشود و برترینِ این نیازمندی‌‌ها، نیازهای‌ تبیینی‌ و بصیرت‌افزایی‌ و تحکیم معارف انقلاب و اسلام [است]. به نظر ایشان یکی‌ از ابزارهایی‌ که در اختیار مااست و دیگران در دنیا معمولاً ندارند مدّاحی‌، روضه‌خوانی‌ و منبرو مجالس مردمی‌ است.[۷]

استفاده از معارف اسلامی در اشعار دینی

در دیدگاه آیت آلله خامنه ای مبارزه با ظالمان منحصر به مبارزه با شمشیر نیست و امروز تبلیغات در دنیا حرف اول را می‌زند که می‌توان با ابزار بیان و شعر با ظالمان مبارزه کرد...وی براین باور است که مفاهیم بلند و درس‌آموزی در ادعیه و مناجات‌ها به‌ویژه در صحیفه‌ی سجادیه وجود دارد که می‌توان از این اقیانوس و دریای موّاج در اشعار مذهبی استفاده کرد.[۸]

پانویس